Jak przebiega krystalizacja soli? Ten prosty eksperyment naukowy możecie przeprowadzić w domu! Hodowanie kryształów soli to świetny pomysł na edukacyjną zabawę z dziećmi. Gdy przychodzą wolne dni, a na dworze plucha, rodzice zastanawiają się, jaką ciekawą edukacyjną zabawę wymyślić. Świetnym pomysłem są doświadczenia i eksperymenty, które można samemu wykonać w domu. Spokojnie, nie musisz od razu biec do sklepu po zestaw małego chemika: można eksperymentować z tym, co znajdziecie w szafkach. Z pewnością twoje dziecko zaciekawi hodowanie kryształów soli. Jest to bardzo proste i efektowne doświadczenie, a twój maluch poczuje się jak prawdziwy naukowiec! Krystalizacja soli: instrukcja Do przeprowadzanie eksperymentu z krystalizacji soli potrzebne będą: słoik, woda, sól, krótki patyczek lub ołówek, kosmata włóczka, barwnik (opcjonalnie). 1. Podgrzej wodę i przelej ją do słoika. Następnie wsypuj stopniowo sól, mieszając do czasu uzyskania nasyconego roztworu. Osiągniesz to, gdy sól nie będzie chciała się już rozpuszczać. Na tym etapie możesz dodać do roztworu barwnik. 2. Roztwór wlej do słoika do 3/4 jego wysokości. 3. Na patyczek nawiń włóczkę (im bardziej kosmata, tym lepiej). Powinna być na tyle długa, by po ułożeniu patyczka na krawędzi dotykała dna. 4. Odstaw słoik w ustronne miejsce. Nie powinno być tam zbyt zimno, bo woda nie będzie parowała, ani zbyt ciepło i słonecznie, bo zacznie parować zbyt szybko. Wszystkie zdjęcia są autorstwa To eksperyment dla cierpliwych: na efekty trzeba będzie trochę poczekać, ale naprawdę warto. Aby zaciekawić dziecko jeszcze bardziej, warto prowadzić obserwacje i notować zachodzące zmiany. Róbcie rysunki, zdjęcia lub opisujcie, co się zmieniło w waszym domowym laboratorium! Dlaczego tworzą się kryształy soli? Efekt jest rewelacyjny, ale warto także umieć wytłumaczyć dociekliwemu przedszkolakowi, co się stało. Do naszego eksperymentu stworzyliśmy roztwór nasycony, czyli w wodzie nie mogło się już rozpuścić więcej soli. W chwili, gdy woda odparowuje, soli robi się zbyt dużo na mniejszą ilość wody, dlatego dochodzi do jej krystalizacji na sznurku i krawędziach naczynia. Wielkość kryształów soli zależy od tempa ich powstawania, czyli odparowywania wody. Im dłużej będzie przebiegał proces, tym kryształy soli będą większe. Zobacz także: Jak zrobić slime - 5 topowych slimów [przepisy + FOTO] Najfajniejsze zabawki edukacyjne dla rocznego dziecka [Przegląd] Zabawki edukacyjne idelane na prezent dla 2-latka
W dziale "Elektromagnetyzm" znajduje się eksperyment prezentujący drgania tłumione. Drgania tłumione spowodowane przez prądy wirowe. Doświadczenia domowe z fizyki - fale i drgania mechaniczne, dżwięk czyli akustyka, zjawisko Dopplera, rezonans mechaniczny i akustyczny, dźwiękowa fala stojąca.
Mali badacze - doświadczenia i eksperymenty w edukacji elementarnej Zebrała i opracowała Ewa Kozłowska„Powiedz mi, a zapomnę, pokaż - a zapamiętam, pozwól mi działać, a zrozumiem!" KonfucjuszPowszechnie wiadomo, iż dzieci przedszkolne charakteryzuje naturalna ciekawość tego co je otacza. Najlepszym sposobem zaspokojenia naturalnej ciekawości dziecka są zabawy badawcze i eksperymenty o charakterze badawczym. Zabawy te stanowią podstawę wielokierunkowego rozwoju dziecka. Rozwijając umiejętność krytycznego myślenia, myślenia przyczynowo-skutkowego, porównywania i uogólniania przyczyniają się do rozszerzenia horyzontów myślowych przedszkolaka. I chociaż niektóre eksperymenty wydają się trudne, bo związane z dziedzinami, takimi jak fizyka lub chemia, to dają dziecku okazję do odkrywania i zgłębiania fascynującego świata przyrody i techniki a wiedza i umiejętności zdobywane we wczesnym dzieciństwie staną się inspiracją i pomostem do wiedzy zdobywanej na kolejnych szczeblach programowa wychowania przedszkolnego uwzględnia treści dlawszechstronnego rozwoju dziecka i zagadnienia związane z przyrodą nieożywioną i dziecięcymi eksperymentami w dziedzinie zabawy i eksperymenty badawcze:Pienisty potwór /wulkan/:materiały: plastikowa butelka, ocet, płyn do mycia naczyń, soda, butelkę napełniamy do połowy octem i dolewamy trochę płynu do mycia naczyń ( można zabarwic farbką ), ostrożnie mieszamy składniki, butelkę ustawiamy na środku miski, bierzemy 3 łyżeczki sody oczyszczonej i wsypujemy na środek papierowej chusteczki do nosa. Zwijamy ją i skręcamy końce i wrzucamy zawiniętą chusteczkę do butelki. Po kilku minutach z butelki zacznie wydobywać się piana. Można ozdobić butelkę kolorowym papierem wtedy piana będzie wychodziła z paszczy np. Potwora - mieszamy ocet z sodą oczyszczoną powstaje gaz zwany dwutlenkiem węgla. Tworzy on w occie bąbelki gazu, który reaguje z płynem do mycia naczyń. Powstaje przy tym tak dużo piany, że wydostaje się ona z paszczy potwora – barw Materiały: mazak (kolor obojętny, ja użyłam koloru brązowego), zlewka lub szklanka, kilkucentymetrowy pasek bibuły filtracyjnej bądź zwykłego papieru, ocet lub mieszanina denaturatu z Do szklanki nalewamy 1 cm octu (1cm od dna). 2 cm od końca paska zaznaczamy kreskę naszym mazakiem. Następnie pasek wkładamy do szklanki z octem i obserwujemy rozszczepianie się barw na materiały : drożdże np. Suszone w ilości dwóch łyżeczek, ciepła woda, 3 łyżeczki cukru, balon, butelka po do butelki wsypujemy drożdże i zalewamy 50ml. ciepłej wody, następnie dodajemy cukier i całość mieszamy. Na otwór butelki naciągamy wzrost drożdży, podczas którego wydziela się dwutlenek węgla. Gaz będzie dostawał się do balonika powodując jego powiększanie się. Jeżeli chcemy przyspieszyć wzrost to butelkę wstawiamy do ciepłej wody. Rakieta balonowamateriały: długi kawałek cienkiej linki, balon, taśma klejąca, Linkę przeciągamy przez słomkę, jeden koniec linki mocujemy do klamki przy drzwiach, a drugi do oparcia krzesła. Linka powinna być bardzo mocno naprꬿona. Nadmuchujemy balon i mocno zaciskamy ustnik. Szczelnie zatykając otwór balonu, przymocowujemy go do słomki taśmą klejącą. Trzymając wylot, umieszczamy balon na jednym końcu linki, następnie odtykamy ustnik i puszczamy balon, balon poleci wzdłuż kiedy powietrze wylatuje, balon pędzi w prze¬ciwnym kierunku, tzn. jest pchany na drugi koniec ognia - ciepłoMateriały: paląca się świeczka, Zapaloną świeczkę przykrywamy słoikiem. Po kilku minutach delikatnie dotykamy słoik. słoik jest ogień daje nam potrzebuje ogień?Materiały: trzy świeczki-podgrzewacze, mały i duży słoikPrzebieg: Zapalamy świeczki, dwie z nich stawiamy na pokrywce, nakrywamy je słoikami i w tej pozycji zakrę¬camy. najpierw wszystkie świeczki pałą się jednakowo mocno, po chwili płomień w małym słoiku gaśnie, jakby ktoś go zdmuchnął, nieco dłużej pali się świeczka w du¬żym słoiku, ale też gaśnie, trzecia świeczka pali się cały podczas palenia płomień zużywa „powietrze do oddychania", a dokładniej mówiąc - tlen. Kiedy go zabraknie, płomień gaśnie. Aby świeczka się paliła, po¬trzebny jest wodaMateriały: dwie podstawki, szklanka, świeczka, woda, Zapaloną świeczkę stawiamy na podstawce, na której znajduje się woda, i przykrywamy szklanką. w trakcie eksperymentu świeczka zgaśnie, a woda zostanie wessana ze spodka do tlen z powietrza podtrzymuje płomień świecy, kiedy tlenu pod szklanką zabraknie, płomień zgaśnie. Powietrze, które zostanie w szklance, oziębi się i skurczy. W ten sposób zrobi miejsce dla wody, która wciśnie się do powstaje podczas spalania świeczki?Materiały: paląca się świeczka, łyżeczka. Przebieg: Przez kilka sekund osoba dorosła trzyma łyżeczkę nad płomieniem, która po chwili pokryje się sadza powstanie w trakcie niepełnego spalania materiałów zawierających w swoim składzie chemicz¬nym woskMateriały: paląca się świeczka na świeczniku, kawałek potłuczonego szkła, spinacz do bielizny. Przebieg: Kawałek potłuczonego szkła przytrzymujemy spinaczem i przez około 10 sekund trzymamy nad pło¬mieniem, a następnie odkładamy na bok, aby się ochło-dził. na kawałku szkła będą widoczne ślady wosku. Wniosek gdy świeca się pali, niektóre cząsteczki wosku przekształcają pod wpływem ciepła, unoszą się do góry i odkładają się na odłamku balonMateriały: zimna butelka, balon, miska z ciepłą wodą. Przebieg: Pustą butelkę wkładamy do lodówki na około godzinę. Po godzinie wyjmujemy butelkę i nakładamy na jej szyjkę balon. Na około dwie minuty wkładamy bu¬telkę do ciepłej wody. balon nadmuchuje się jak po dotknięciu czaro-dziejską w wyniku ocieplenia powietrze znajdujące się w butelce rozpręża się i potrzebuje więcej miejsca, wpły¬wa więc do balonu i go szklankiMateriały: dwie szklanki tej samej wielkości, podgrze¬wacz, zapałki, woda, kartka bibuły. Przebieg: Bibułę zwilżamy. Do szklanki wkładamy pod¬grzewacz, zapalamy go, a na szklankę kładziemy zwilżo¬ną bibułę i przykrywamy drugą szklanką. gdy podgrzewacz zgaśnie, szklanki się złączą i moż¬na je podnieść wewnętrzne podciśnienie powietrza przyciąga obie błonaMateriały: szklanka z wodą z kranu, igła, peseta. Przebieg: Pomału i bardzo ostrożnie kładziemy igłę na powierzchni wody. Igła nie utonie, pływa. Wniosek: siły przyciągania działające między cząstecz¬kami wody są duże, przy powierzchni przyciągane są do środka. Twór za cienką, niewidoczną warstwę, która może utrzymać lekkie przedmioty. Siła, która przytrzymuje te cząsteczki, nosi nazwę napięcia powietrzaPołóż plastikową reklamówkę na stole (bez dziur). Na tej torbie połóż średniej wielkości książkę i zacznij dmuchać do torby. Kiedy torba zacznie się napełniać powietrzem, książka zacznie unosić się do góry. Wniosek: ciśnienie powietrza wytwarza siłę. Czasem, gdy jest wystarczająco duże, ciśnienie powietrza może unieść nawet ciężarówkę. Książka na „kółkach”Połóż jedną książka na stole a drugą umieść na kilku położonych płasko słomkach do picia. Którą książkę jest łatwiej poruszyć przy pomocy jednego palca? Tę na słomkach, gdyż słomki posłużyły nam za kółka. Tarcie jest mniejsze w przypadku kółek. Tarcie podczas toczenia jest mniejsze od tarcia przy przesuwaniu. Tarcie zależy od powierzchni, ale przede wszystkim od chropowatości (gładkości) powierzchni trących (zależność wprost) i od rodzaju materiału stykających się powierzchni. Ciśnienie atmosferyczneMateriały: Butelka z dużym otworem (np. po soku „Kubuś”), jajko kurze ugotowane na twardo (bez skorupki), jajko ugotowane na twardo w skorupce, które namoczymy w silnie stężonym roztworze soli przez parę godzinPrzebieg: Połóż jajko na otworze butelki i sprawdź, czy jajko się mieści w butelce. Zabierz jajko i wrzuć do butelki kawałek palącego się papieru, spróbuj ponownie włożyć jajko do butelki. To samo zrób z jajkiem w skorupce namoczonym w roztworze Kopciuszek Jak oddzielić sól od pieprzu? Po zmieszaniu drobno zmielonego pieprzu i soli potrzyj plastikową łyżkę o wełnę i przyłóż do mieszanki. Czarne ziarna pieprzu „podskoczą” do łyżki i zostaną Plastikowa łyżka naładowała się elektrycznie wskutek pocierania o wełnę. Ładunek elektryczny przyciąga ziarna pieprzu. Ponieważ ziarna pieprzu są lżejsze niż ziarenka soli, nawet przy większej odległości przezwyciężą swój przedmiot Jak wyjąć igłę ze szklanki z wodą bez dotykania igły i wody? Przykładamy magnes do ścianki szklanki i wyciągamy zgubiony przedmiot bez dotykania go dzięki przyciąganiu Magnes przyciąga metalowe przedmioty, które razem z nim się poruszają wychodząc nawet ponad powierzchnię wody. Siła przyciągania magnesu działa także przez szkło i wodę. Magiczny teatr Materiały: sylwety kartonowe itp., spinacze, magnesPokaz poruszania się postaci na scenie pod wpływem „siły magnetycznej”.Hodowla kryształów I Materiały: słoiki z wodą dla każdego dziecka, sól, patyczki, wełniane samodzielnie przygotowują roztwór nasycony soli, w celu jej krystalizacji. Na słoikach opierają patyczki, zanurzają wełniane nitki w Po kilku dniach na nitkach utworzą się kryształki pod wpływem parowania kryształów II - podobnie jak wyżej, zamiast soli dodajemy sodę do prania i proszekWskazówki: dodanie kilku kropli farby plakatowej albo atramentu do wody spowoduje zmianę koloru kryształków. Telefon Materiały: dwa plastikowe kubeczki, pojemniki po jogurcie, cienki sznurek o długości kilku metrów, nożyczki. Przebieg: Przebić nożyczkami otwór w dnie każdego kubeczka, pojemniczka. Przewlec sznurek przez oba otwory, zawiązać supły. Dwie osoby prowadząc rozmowę telefoniczną – muszą stanąć w odległości, tak aby naprężyć sznurek telefonu. Sznurek powinien być cały czas mocno naprężony. Dźwięki docierają do odbiorcy dzięki ruchom i drganiom powietrza, które są przewodzone przez sznurek. Lupa z kropli wodyMateriały: kawałki tektury, przezroczystą folię, plaster lub taśmę klejącą, nożyczki, łyżeczki, wodę w naczyniach. Przebieg: Wyciąć z tektury lupę w kształcie lizaka. Wyciąć w niej duży otwór. Dociąć folię – dopasować jej wielkość i kształt do otworu w lupie i przykleić ją z jednej strony lupy. Delikatnie nanieść łyżeczką niewielką ilość wody na wierzch tak powstałą lupę można obserwować małe obiekty przyrodnicze. Konserwowanie żywnościMateriały: kostka bulionowa, ocet, sól, trzy naczynia szklane, gorąca woda. Przebieg: rozpuszczamy kostkę bulionową. Następnie ostrożnie wlewamy płyn w równej ilości do trzech przezroczystych naczyń. Pierwsze naczynie oznaczamy i dodajemy do znajdującego się roztworu łyżkę soli. Do drugiej szklanki (oznaczona) dodajemy łyżkę octu. Do trzeciej nic nie dodajemy. Szklanki odstawiamy na dwa dni w ciepłe Najbardziej mętny jest roztwór w szklance z napisem kontrola (bez dodatków). Roztwory w szklankach zawierających konserwanty (ocet i sól) są bardziej klarowne. Ocet hamuje proces rozmnażania się bakterii w większym stopniu niż sól. Zmętnienie szklance z napisem „kontrola” powstało wskutek pojawienia się dużej ilości bakterii. Żarzące się obrazki Tylko w bezpiecznym miejscu, z dala od materiałów łatwopalnych!!!!Doświadczenie należy wykonywać z dala od wszelkich łatwopalnych substancji (benzyna, spirytus, ale także firanki czy wata)Materiały: papier, 10-15g azotanu potasowego /potocznie saletry potasowej; używanej do peklowania mięsa/.Wykonanie:W 50 ml wody rozpuść 15g saletry i roztworem wykonać na papierze rysunek (cienkim pędzelkiem), zwrócić uwagę na to, aby każda linia miała połączenie z inną, inaczej żarząca się linia urwie się. Po czym wbić w korek szpilkę. Trzymając za korek ogrzać szpilkę do czerwoności rozgrzanym łebkiem dotknąć punku wcześniej zaznaczonego ołówkiem na miejsca dotkniętego gorącym łebkiem zaczynają pełznąć w dwie strony maleńkie żarzące się smużki. Wyjaśnienie: Papier w miejscach nasyconych saletrą nie pali się, tylko dość szybko żarzy. W tym doświadczeniu korzystamy z bardzo silnych własności utleniających azotanu potasowego. Żarzenie się celulozy nasyconej saletrą jest znane od dawna - konopny czy bawełniany sznur nasycony saletrą, to lont. Balon jak magnes Materiały: balon, sznurek, puszka po napojuNadmuchujemy balonik i związujemy go sznurkiem. Pustą metalową puszkę kładziemy bokiem na stole. Pocieramy kilkakrotnie balonik włosami (bardzo szybko), a potem próbujemy przyciągnąć balonikiem puszkę do siebie (nie dotykając jej bezpośrednio). Puszka porusza Balonik był naładowany elektrycznie i zdołał przyciągnąć puszkę. Można użyć dwóch baloników, albo obciążać puszkę. Dziwne jajkaMateriały: jajko, butelka o wąskiej szyjce /np. po soku Kubuś/. Czy uda się włożyć w całości jajko kurze do naczynia o węższej szyjce lub do małej obręczy?Oczywiście. Na kilka dni przed zademonstrowaniem sztuczki należy jajko włożyć do mocnego octu, który zmiękczy skorupkę. Potem delikatnie uciskając, ostrożnie przesunąć je przez szyjkę karafki lub przez otwór pierścionka a następnie polać jajko zimną wodą. Przybierze ono poprzedni naturalny kształt i pismo – niewidzialne atramentyI. Atramenty pojawiające się przy podgrzaniu Najczęściej używane płyny (nadaje się każda kwaśna ciecz) : Cola (rozcieńczona), woda z miodem, sok cytrynowy, jabłkowy lub pomarańczowy, mleko, sok z cebuli, woda z mydłem, roztwór cukru, ocet winny lub wywołuje się przez podgrzanie papieru np. na grzejniku, nad kuchenką, nad świeczką lub przeprasowanie żelazkiem. II. Atramenty wywoływane chemicznie. W większości przypadków oparte na reakcji kwasowo-zasadowej.• fenoloftaleina – wywoływacze: amoniak, węglan sodu, inne mocne zasady (fenoloftaleina przybiera intensywnie różowy kolor)• ocet winny, wywoływany wywarem z czerwonej kapusty . • amoniak, wywoływany wywarem z czerwonej kapusty.• skrobia, wywoływana roztworem jodu w jodku potasu (przybiera kolor granatowy, papier błękitnieje).• sok z cytryny wywoływany roztworem jodu (atrament nie zmienia koloru, błękitnieje papier).• proszek do pieczenia i woda a później sok winogronowy Bibliografia:- D. - Rozwijanie pojęć przyrody nieożywionej u dzieci sześcioletnich”.- Elbanowska S. – Przyroda nieożywiona w wychowaniu przedszkolnym- Elkonin D. Psychologia zabawy- Gutowska H - U nas środowisko społeczno – przyrodnicze- Kielar - Turska M. - Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata- Kielar - Turska M. Muchacka Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy- Kostic Z - Między zabawą a fizyką- Muchacka B. -Zabawy badawcze dzieci w przedszkolu- Muchacka B. -Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej- Lelonek M. - Kształtowanie pojęć z przyrody nieożywionej w nauczaniu początkowym- Okoń W. - Zabawa a rzeczywistość- VanCleve J. – Astronomia dla każdego; Biologia dla każdego; Chemia dla każdego; Matematyka dla każdego. 101 Taylor B. – Powietrze i latanie; Bateria i magnesy; Kolor i światło; Baterie i magnesy; Co pływa, a co strony www:
Powinniśmy mieć pod ręką gąbkę lub ściereczkę z irchy, by ewentualnie szyby przetrzeć. Na forach internetowych można przeczytać o takich rozwiązaniach, jak wyłożenie wnętrza gazetami czy wysypanie żwirku dla kota na dywaniki auta. Dobrym pomysłem będzie też wstawienie do kabiny pojemnika z solą, która pochłania wilgoć.
Odpowiedzi Krecik94 odpowiedział(a) o 19:40 na kredce obwijasz nitkę zostawiasz parę centymetrów na środku żeby mógł zwisa..do szklanki wlewasz 1/2 wody i do tej 1/2 wody wsypujesz sól najlepiej ze 4 łyżki...na szklankę kładziesz ta kredkę tak aby sznurek był zamoczony w wodzie...potem czekasz kilka dni na efekt...na sznurku powinna osadzi się sól :P:P:P blocked odpowiedział(a) o 19:48 To tak:Do słoika wsypójesz sol i wodę, ta sól się rrozzpuści(mieszaj,a ż się rozpuści;)). Potem włoż sznureczek,który zawiązany jest na jakims patyku,a patyk położ na górze słoika^^- nieumiem dokładnie wyjasnić ;DNo i dzień,podniu czekaj i się zrobi kryształ :) Zaraz inaczej Ci napisze,byś bardziej zrozumial;) blocked odpowiedział(a) o 19:50 Najpierw należy przygotować roztwór nasycony soli kuchennej. W tym celu dobrze jest użyć gorącej wody, co pomoże w szybkim rozpuszczeniu się soli. Wlewamy ok. 2/3 - 3/4 wody do słoika, dosypujemy sól i mieszamy do jej rozpuszczenia. Jeśli sól się rozpuszcza to znów jej dosypujemy i mieszamy. Robimy tak aż do momentu gdy w wodzie nie będzie chciało rozpuścić się więcej soli. Taki roztwór to roztwór nasycony. Tera należy zawiązać kawałek kosmatej włóczki na patyczku np. na ołówku. Najlepiej by włóczka miała długość kończącą się tuż nad dnem słoika po położeniu ołówka na górę słoika. Odstawiamy słoik w miejsce, w którym nikt nie będzie go dotykał przez cały okres ruch burzy strukturę krystalizującej się soli i jeśli będziemy ciągle ruszać słoikiem bądź sznurkiem, zamiast kryształków wyjdzie nam zwykły osad. Dobrze jest by słoik stał w miejscu nie narażającym go na szybkie parowanie, gdyż woda odparuje zbyt szybko i kryształki nie zdążą się trwa ok. 2-3 tyg. w zależności od temperatury otoczenia. W tym czasie powinny nam zrobić się bardzo ładne kryształki. blocked odpowiedział(a) o 19:48 Powstana prawdziwe kryształy ;DBłyszczacee itd :p ;)Dostałam trzy 6 za to ;P można jeszcze do tej wody dodać np. atrament z pióra , albo dolać soku i wtedy kryształki bd. kolorowe :) no ale sznurek sie nie zatapia Ja też mam takie zadanie na przyrode. Robię wszystko tak jak trzeba. Nie ruszam ani szklanką, ani nitką a i tak na górze robi się bula. Pomocy. Potrzebujemy:wrzątek,szklankę,sól,patyczek,nitkę oraz obciążenie nitki szklanki wlewamy ok 10 łyżeczek soli i mieszamy do rozpuszczenia patyczka przywiązujemy po środku nitkę końcu nitki przywiązujemy obciążenie np. nakrętkę (aby nitka była naciągnięta)5. wsadzamy nitkę z patyczkiem do środka do uzyskania kryształków kilka dni. Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub
2) Zestaw ( doświadczalny nasiona z tej samej torebki wysiewamy podlewamy wodą z solą i obserwujemy . opisz to doświadczenie , zrób przebieg doswiadczenia. Ostatnia data uzupełnienia pytania: 2011-09-19 12:31:18
Dobra dziecięca zabawa charakteryzuje się tym, że dziecko jednocześnie bawi się i zdobywa przydatną w życiu wiedzę i umiejętności. Dobre miejsce do zabawy to nie tylko profesjonalnie urządzony plac czy kącik zabaw, ale także miejsce o zupełnie innym przeznaczeniu, np. kuchnia czy warsztat taty – pod warunkiem, że pieczę nad bawiącymi się dziećmi będzie sprawowała odpowiedzialna osoba dorosła. Dobre zabawki i akcesoria do dziecięcych zabaw to nie tylko klocki lego, drogie materiały plastyczne czy zestawy elektronicznych gier rozwijających logiczne myślenie, ale też różnego rodzaju naczynia kuchenne, pojemniki, produkty spożywcze, woda, piasek, itp. Warto od czasu do czasu wprowadzić dziecko w świat, w którym za pomocą prostych środków i przedmiotów samo zbuduje swój warsztat, laboratorium, skonstruuje ciekawe urządzenie własnego pomysłu i odkryje to, co dawno już zostało odkryte, tyle że przez kogoś innego… A w związku z tym, że październik jest miesiącem oszczędzania, niech młodzi badacze otaczającego świata dokonają jeszcze jednego, bardzo ważnego odkrycia związanego z oszczędzaniem: oszczędnie – to wcale nie znaczy skąpo, skromnie, gorzej, mniej ciekawie. Wręcz odwrotnie: żyć oszczędnie – to znaczy mądrze, ekologicznie, twórczo itp. I ta umiejętność powinna być nawykiem w codziennym życiu każdego człowieka! POLECAMY Zamieszczone niżej propozycje eksperymentów mają na celu zarówno ukazanie atrakcyjnych zabaw w nietypowych do tego celu miejscach, jak i kształtowanie u dzieci naukowego poglądu na otaczający świat połączone z oszczędnym gospodarowaniem zasobami. Brejowata „paćka” – dziwaczna mieszanina (eksperyment można przeprowadzić w Kąciku Odkrywcy lub w domowej kuchni – np. z rodzicami) Co to jest „paćka” i dlaczego ta mieszanina jest dziwaczna? „Paćka” to mieszanina nadająca się do chlapania, mieszania, rzucania, uderzania. Dlaczego jest dziwaczna? Dlatego, że w niektórych sytuacjach zachowuje się jak ciecz, a w innych – jak ciało stałe. Przyrządzenie „paćki” jest proste i tanie, a zabawy i wiedzy będzie co niemiara. Należy przygotować: 1½ szklanki skrobi kukurydzianej lub ziemniaczanej, 1 szklankę wody, miskę, łyżkę. Mąkę wsypać do miski, wlać wodę i starannie zamieszać – tak, aby powstała gładka, jednolita konsystencja. Jeśli się okaże, że mieszanina jest zbyt gęsta, należy dodać trochę wody i znów starannie wymieszać. Mieszanina jest gotowa, gdy udaje się wolno poruszać zanurzonymi w niej palcami. Kolejnym krokiem będzie sprawdzanie właściwości otrzymanej mieszaniny. Mali odkrywcy wykonują następujące czynności: zanurzają w mieszaninie ręce, a potem szybko je wyciągają, uderzają pięściami w otrzymaną mieszaninę, lepią z mieszaniny kulki i obserwują, co się z nimi stanie, gdy przestaną poruszać rękami. Co się okaże? Gdy dziecko próbuje szybko wyjąć z mieszaniny rękę, mieszanina ta wraz z miską wędruje do góry! Gdy wyjmuje rękę powoli, miska z mieszaniną pozostaje na miejscu. Podczas uderzenia w mieszaninę pięścią dziecko ma wrażenie, że uderza w coś bardzo twardego. Ulepienie kulki nie sprawia trudności, ale wystarczy, że czynność lepienia zostanie przerwana i... kulka zacznie rozpływać się w oczach! Jak wyjaśnić dzieciom to niesamowite zachowanie mieszaniny? Należy zacząć od wyjaśnienia, czym jest ta niezwykła mieszanina. Otóż mieszanie skrobi z wodą to nic innego jak otrzymywanie zawiesiny. Gotową zawiesinę stanowią cząsteczki skrobi równomiernie rozmieszczonymi między cząsteczkami wody. Gdy poruszamy tą mieszaniną powoli, cząstki skrobi zachowują swoje równomierne rozmieszczenie i tym samym mieszanina zachowuje się jak ciecz. Szybki ruch powoduje zbliżanie się cząstek skrobi i zlepianie – to dlatego mieszanina „ciągnie się” za ręką. Gdy „paćką” poruszamy gwałtownie (rzucamy, uderzamy w nią), wówczas naruszamy równomierne rozmieszczenie skrobi. Następuje zbliżanie się tych cząstek, co odczuwamy jako gwałtowne twardnienie mieszaniny. „Paćka” w tych sytuacjach zachowuje się jak ciało stałe. Podczas lepienia z mieszaniny kulek następuje nietrwałe sklejanie się cząstek skrobi. Wystarczy, że czynność zostanie przerwana, cząstki skrobi wracają na swoje miejsce, a kulki „rozpływają się” w mgnieniu oka. W tej sytuacji mieszanina zachowuje się jak ciecz. Mieszaniny tego typu nazywane są „nienewtonowskimi”. Są one odstępstwem od reguły odkrytej przez Isaaca Newtona, w myśl której lepkość substancji nie zależy od siły, jaka na nie działa. A to ciekawe… Przykładem „cieczy nienewtonowskiej”, którą możemy znaleźć w domowej kuchni, jest ketchup. Tyle, że ta akurat mieszanina zachowuje się odwrotnie niż mieszanina skrobi z wodą. Pod wpływem działającej na ketchup siły jego lepkość maleje – to dlatego ketchup wylewa się z otwartej butelki tylko pod wpływem dość silnego potrząsania. Kapryśne jabłko (eksperyment do przeprowadzenia w szkolnej świetlicy, domowej kuchni, w szkolnym ogrodzie albo w sadzie) Dlaczego kapryśne? Dlatego, że raz tonie w wodzie, a innym razem nie. Co jest tego powodem? Odpowiedź uzyskają odkrywcy po przeprowadzeniu bardzo prostego eksperymentu. Należy przygotować: dość duży słój z ciepłą wodą (w ciepłej wodzie rozpuści się więcej soli), jabłko, sól, talerzyk, łyżkę. Do słoja z ciepłą wodą włożyć jabłko i obserwować, co się z nim stanie. Następnie wyjąć jabłko i odłożyć na talerzyk, zaś do tego samego słoja z wodą wsypywać sól i mieszać, aż się rozpuści. Gdy sól przestanie się rozpuszczać, włożyć do roztworu poprzednio użyte jabłko i obserwować, co stanie się z nim tym razem. Co się okaże? Jabłko włożone do słoja z nieosoloną wodą opadnie na dno. To samo jabłko włożone do roztworu wody z dużą ilością soli będzie unosiło się na powierzchni płynu. Jak to wyjaśnić? Zwykła woda ma mniejszą gęstość niż jabłko i dlatego owoc w niej zanurzony opada na dno. Zaś nasycony wodny roztwór soli ma większą gęstość niż jabłko – dlatego włożony do niego owoc unosi się na powierzchni. Niezwykła tajemnica zwykłej gruszki (eksperyment do wykonania w dowolnym pomieszczeniu lub w sadzie) Czy można wrzucić gruszkę do słoja, nie dotykając owocu ani przedmiotu, na którym leży? Można, wykorzystując prawa nauki zwanej fizyką. W celu przeprowadzenia eksperymentu należy przygotować: dość dużą gruszkę (może też być inny owoc), sztywną kartkę papieru lub pocztówkę, pokrywkę pudełka od zapałek, średniej wielkości słój. Na otwartym słoju ułożyć kartkę papieru, na niej ustawić pokrywkę pudełka od zapałek, a na pudełku ułożyć gruszkę. Gdy już wszystko zostanie ułożone, zdecydowanym ruchem należy pociągnąć za kartkę papieru w celu jej wyjęcia. Co się stanie z gruszką i pokrywką od zapałek? Gruszka wpadnie do słoja, zaś pokrywka upadnie poza słojem. Jak to się stało, że gruszka wpadła do słoja, a pokrywka nie? To się stało za sprawą niewidocznej siły, zwanej przez fizyków „siłą bezwładności”. Bezwładność przedmiotów polega na tym, że albo usiłują one pozostać w bezruchu, albo nadal się poruszać, jeśli już są w ruchu. Siła bezwładności jest tym większa, im cięższy jest przedmiot, z którym mamy do czynienia. Gruszka wpadła do słoja dlatego, że jest ciężka w stosunku do pokrywki od zapałek. Inaczej mówiąc – duża siła bezwładności powstrzymała ją od ruchu upadku poza słój. Zaś pokrywka pudełka od zapałek ma małą siłę bezwładności i dlatego łatwo uległa przemieszczeniu poza naczynie. Czy zwykły sznurek może przekazywac energię? (wspaniała zabawa jesienna – w Kąciku Odkrywcy, w kuchni, w sadzie lub w parku) O tym, że energia może być przekazywana za pomocą metalowych przewodów, wie każde dziecko. Ale czy da się to zrobić za pomocą zwykłego sznurka? Okazuje się, że tak – i trzeba pokazać dzieciom, na czym to polega. Należy przygotować: 2 krzesła, 3 jabłka podobnej wielkości (z ogonkami), ok. 3 m niezbyt cienkiego sznurka, nóż. Ustawić krzesła oparciami do siebie w odległości ok. 1 metra. Sznurek pociąć na 4 kawałki o długościach: 1,5 m, 60 cm, 60 cm, 30 cm. Oparcia krzeseł połączyć najdłuższym kawałkiem sznurka. Do ogonków jabłek przymocować pozostałe sznurki – zawiesić je w równych odległościach na sznurku łączącym krzesła w taki sposób, aby jabłko z najkrótszym sznurkiem znalazło się pośrodku. Pociągnąć do siebie jedno z jabłek wiszących na dłuższym sznurku i delikatnie puścić. Obserwować, co się stanie z tym i dwoma pozostałymi owocami. Co się okaże? Wprawione w ruch jabłko początkowo będzie wahało się mocno, a potem coraz słabiej. Zawieszone na środkowym – najkrótszym sznurku jabłko także zacznie delikatnie się poruszać. Zaś trzecie jabłko zacznie wahać się najpierw delikatnie, a potem tym mocniej, im słabiej będzie wahało się pierwsze jabłko. Po chwili sytuacja się odwróci: coraz mocniej będzie wahało się pierwsze jabłko, delikatnie – drugie i coraz słabiej – trzecie. Na czym polega ten zabawny eksperyment? Na wymianie energii za pomocą… sznurka! Otóż jabłko pierwsze i trzecie (zawieszone na jednakowej długości sznurkach) pełniły rolę bliźniaczych wahadeł. Połączone ze sobą sznurkiem przywiązanym do krzeseł nawzajem przekazywały sobie energię. Fizycy powiedzieliby, że wystąpiło tu zjawisko rezonansu mechanicznego. A co z trzecim jabłkiem? Zawieszone na najkrótszym sznurku poruszało się inaczej niż dwa pozostałe jabłka, więc z tego powodu w niewielkim stopniu uczestniczyło w wymianie energii. Praktyczna wskazówka: jeśli zamiast w Kąciku Odkrywcy lub w domowej kuchni zabawę przeprowadzimy w... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 10 wydań magazynu "Życie Szkoły" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź
. 211 357 486 191 132 55 108 412
doświadczenie z solą i sznurkiem